تسهیلات سرمایه در گردش چیست؟و به چه کسانی تعلق میگیرد؟

تسهیلات سرمایه در گردش یا همان Working Capital Facilities به ابزارها و منابع مالی اطلاق می‌شود که برای تأمین نیازهای مالی و عملیاتی روزمره یک شرکت در زمینه‌های مختلف از جمله خرید مواد اولیه، پرداخت به پیمانکاران و پردازش سفارشات مشتریان استفاده می‌شود. این تسهیلات به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا نیازهای مالی خود را در گردش کسب و کار تأمین کنند و به طور کلی به مدیریت و بهبود زمانبندی و نقدینگی شرکت کمک می‌کنند.

بعضی از انواع تسهیلات سرمایه در گردش عبارتند از:

1. تسهیلات بانکی: شامل تسهیلات اعتباری مانند خطوط اعتباری، وام‌های کوتاه مدت و اجاره‌نامه‌های اعتباری است که برای تأمین نیازهای مالی در گردش استفاده می‌شود.

2. فاکتورینگ: در فاکتورینگ، شرکت می‌تواند حقوق دریافت خود از فروش محصولات را به شرکت فاکتورینگ واگذار کند تا در ازای آن نقدینگی فوری دریافت کند.

3. ریبیت (Rebate): برخی شرکت‌ها ممکن است از تسهیلات ریبیت استفاده کنند که در آن، توافق می‌کنند که در صورت رضایت از حجم خرید شرکتی خاص، مبالغی را پس گیرند.

4. تسهیلات کمکی (Subsidies): برخی شرکت‌ها ممکن است از تسهیلات دولتی یا سایر سازمان‌ها برای حمایت مالی در گردش استفاده کنند.

هدف اصلی تسهیلات سرمایه در گردش، تأمین نقدینگی و تامین مالی نیازهای مالی جاری شرکت است تا فعالیت‌های روزمره و عملیاتی شرکت به طور موثر ادامه پیدا کند و با مدیریت لجستیک این هدف میسر تر میشود.

برسی موردی سرمایه در گردش

برای موردی مرتبط با تسهیلات سرمایه در گردش، فرض کنید یک شرکت تولیدی در حوزه الکترونیک فعالیت می‌کند. این شرکت نیاز به تأمین نیازهای مالی و عملیاتی روزمره خود دارد. برای این منظور، از تسهیلات سرمایه در گردش استفاده می‌کند. در اینجا، موردی بررسی می‌کنیم:

نام شرکت: الکترونیکا

فعالیت: تولید و عرضه محصولات الکترونیکی

نیازهای مالی و عملیاتی روزمره شرکت:

1. خرید مواد اولیه: شرکت برای تولید محصولات الکترونیکی، نیاز به خرید مواد اولیه مانند قطعات الکترونیکی، صفحات مدارچاپی و قطعات دیگر دارد.

2. پرداخت به پیمانکاران: شرکت با استفاده از خدمات پیمانکاران خارجی، برخی از فعالیت‌های تولیدی را به آن‌ها واگذار می‌کند. بنابراین، نیاز به پرداخت هزینه‌های پیمانکاران وجود دارد.

3. پردازش سفارشات مشتریان: شرکت باید قابلیت پردازش سفارشات مشتریان را داشته باشد، از جمله تامین مواد لازم، تولید و تحویل محصولات به موقع.

تسهیلات سرمایه در گردش برای الکترونیکا:

1. خطوط اعتباری: شرکت می‌تواند با بانک یک خط اعتباری برای تأمین نیازهای مالی خرید مواد اولیه ایجاد کند. این خط اعتباری به شرکت امکان خرید مواد لازم را در هنگام نیاز فراهم می‌کند.

2. فاکتورینگ: الکترونیکا می‌تواند حقوق دریافت خود را از فروش محصولات به شرکت فاکتورینگ واگذار کند تا در ازای آن نقدینگی فوری دریافت کند و بتواند هزینه‌های پرداخت به پیمانکاران را تأمین کند.

3. تسهیلات کمکی: شرکت می‌تواند از تسهیلات دولتی یا سازمان‌های حمایتی محلی استفاده کند. این تسهیلات ممکن است شامل تسهیلات مالی یا تخفیفات مالیاتی باشد که به شرکت کمک می‌کند نیازهای مالی خود را تأمین کند.

با استفاده از این تسهیلات سرمایه در گردش، شرکت الکترونیکا قادر خواهد بود نیازهای مالی و عملیاتی خود را تأمین کرده و فعالیت‌های روزمره‌اش را به طور موثر ادامه دهد.

اجزای سرمایه در گردش

هر شرکتی باید این اجزا را متعادل سازد تا  بهینه سرمایه در گردش برای راه اندازی کسب و کار را بدست آورد.

• سرمایه در گردش مثبت نقدینگی را تقویت می‌کند زیرا دارایی‌های جاری به راحتی به پول نقد تبدیل می‌شوند. ریسک را کاهش می‌دهد، اما به دلیل تعهد سرمایه بزرگ به سودآوری کلی آسیب می‌زند و منجر به افزایش موجودی و افزایش هزینه تامین مالی می‌شود.
• سرمایه در گردش منفی منجر به کاهش هزینه های تأمین مالی و در نتیجه افزایش سودآوری می شود، اما خطرات و نارسایی هایی را نیز به همراه دارد. از دست دادن احتمالی تولید و کمبود عرضه به دلیل موجودی ناکافی ممکن است هم به رشد آسیب برساند و هم منجر به از دست دادن حسن نیت مشتریان شود. علاوه بر این، نقدینگی محدودتر ممکن است به اعتبار آسیب برساند و مانع از تامین مالی مجدد شود.

باید توجه داشت که سرمایه در گردش منفی همیشه نیز چیز بدی نیست. بسته به نوع کسب و کار و مرحله­ای از چرخه­ای که در آن قرار دارد می­تواند خوب یا بد باشد. اما سرمایه در گردش منفی طولانی مشکل ­ساز است.

اهمیت سرمایه در گردش

در گذشته در رویکردهای سنتی برای بهبود سرمایه در گردش و چرخه نقد به نقد مورد استفاده قرار می­گرفت. با تمرکز بر یک کسب و کار خاص بوده و به دیگر ارکان زنجیره را مورد بررسی قرار نمی­دادند. هرچند موجب بهبود سرمایه در گردش شرکت خاص و تأمین سرمایه بطور موضعی می­شد اما تعادل ارکان دیگر زنجیره بر هم می­خورد و در برخی موارد موجب توقف کسب و کارهای زنجیره می­شود.

اکنون کسب و کارها متعادل سازی و بهینه سازی سرمایه در گردش در یک زنجیره را بجای بهینه سازی سرمایه در گردش خود هدف قرار می­دهند. این طریق منجر به افزایش سودآوری و کاهش ریسک زنجیره می­گردد.

گسترش چنین تفکری منجر به شکل گیری تأمین مالی زنجیره­ای گردید که به دنبال بهینه سازی سرمایه در گردش در کل اجزای یک زنجیره است. اکنون به بررسی اجمالی تأمین مالی زنجیره­ای در قالب این رویکرد می­پردازیم.

نمونه محاسبه سرمایه در گردش

از دیدگاه سهامداران، تمرکز اصلی شرکت بر سود و در نتیجه افزایش ارزش شرکت است. یکی از اهرم‌های نادیده گرفته شده برای این امر که اخیراً توجه بیشتری را به خود جلب کرده است، مدیریت سرمایه در گردش یک شرکت است. همچنین همانطور که در بخش اول تأمین مالی زنجیره­ای ذکر شد، یکی از شاخص­های اصلی تأمین مالی زنجیره­ای بهینه سازی سرمایه در گردش می باشد.

این شاخص بصورت زیر تعریف می­شود:

بدهی جاری-دارایی جاری = سرمایه در گردش

که دارایی های جاری در آن شامل، موجودی­ها، حساب­های دریافتنی، حساب­های بانکی، اوراق بانکی قابل معامله و نیز بدهی­های جاری شامل حساب­های پرداختنی، تعهدات جاری و غیره می­باشند.

در جدول زیر یک نمونه از سرمایه در گردش را مشاهده میکنیم

مثالی از سرمایه در گردش

طبق گزارش مایکروسافت در پایان سال 2021 دارایی های جاری آن حدود 174.2 میلیارد دلار بود و بدهی­های جاری آن نیز 77.5 میلیارد دلار گزارش شد. بنابراین، در پایان سال 2021، سرمایه در گردش مایکروسافت 96.7 میلیارد دلار بود. اگر مایکروسافت تمام دارایی‌های کوتاه‌مدت را نقد کند و تمام بدهی‌های کوتاه‌مدت را از بین ببرد، تقریباً ۱۰۰ میلیارد دلار پول نقد باقی می‌ماند.  روش دیگر برای بررسی این مثال، مقایسه سرمایه در گردش با دارایی های جاری یا بدهی های جاری است.به عنوان مثال، سرمایه در گردش مایکروسافت 96.7 میلیارد دلار بیشتر از بدهی های فعلی آن است. بنابراین، شرکت می تواند هر بدهی جاری را دو بار بپردازد و همچنان پول باقی مانده باشد.

سرمایه در گردش به زبان ساده