اوراق گام چیست؟

یکی از تعهداتی که در سامانه زنجیره تامین به شما عزیزان ارائه میشود اوراق گام می باشد.

بانک مرکزی ابزار جدیدی را معرفی کرده است که مشکل کمبود نقدینگی را برای بنگاه­های تولیدی به سادگی حل می­کند. این ابزار که گواهی اعتبار مولد یا اوراق گام نام دارد و در واقع سندی است که بانک با توافق خریدار یا فروشنده کالا، منتشر  می­کند و بانک بازپرداخت اوراق گام را در سررسید ضمانت می­کند.

فرض کنید یک تولیدکننده قصد دارد تولیدات خود را افزایش دهد اما برای افزایش مواد اولیه نیاز به نقدینگی دارد. اینجاست که اوراق گام مانند اعتبار اسناد داخلی و ضمانت­نامه بانکی که یکی از ابزارهای فروش اعتباری در بانک­ها به حساب می­آید به کمک تولیدکننده می­آید.

بانک با گرفتن صورتحساب الکترونیکی خرید، از تولیدکننده درخواست می­کند که مبلغ مورد نیاز و سررسید مورد نظر خود را اعلام نماید. تولید کننده می­تواند حداقل یکماه و حداکثر دوازده ماه را برای سررسید انتخاب نماید و همچنین مبلغ قابل انتشار برای اوراق گام نیز تا سقف 200% فروش سال آخر خریدار است.

بانک با گرفتن وثیقه از تولیدکننده و بعد از انجام اعتبار سنجی، اوراق گام را به نام فروشنده­ی مواد اولیه منتشر می­کند و بعد از آن تولیدکننده می­تواند مواد اولیه خریداری شده را از فروشنده دریافت کند.

فروشنده­ی مواد اولیه بعد از دریافت اوراق گام چند انتخاب سر راه خود دارد:

تمام دارندگان اوراق می­توانند تا زمان سررسید از هرکدام از این راه­ها برای انتقال و یا فروش اوراق استفاده کنند و حتی استفاده از این اوراق در جهت تسویه بدهی ها از جمله

• پرداخت بدهی مالیاتی
• بدهی تأمین اجتماعی
• پرداخت حقوق دولتی معادن

پیش بینی شده است.

با این ابزار جدید دیگر هیچ بنگاه تولیدی نگران کمبود نقدینگی و از کار افتادن تولید خود نخواهد بود در واقع اینطور می­توان گفت:

“اوراق گام یک ابزار مهم در جهت رشد تولید و بهبود وضعیت اقتصادی کشور است.“

ساز و کار گواهی گام،از تنزیل تا نرخ سود

اوراق گواهی اعتبار مولد، که به آن‌ها اوراق گام نیز گفته می‌شود، ابزارهای مالی هستند که برای کمک به تأمین مالی شرکت‌ها و کارخانه‌ها طراحی شده‌اند. این اوراق به شرکت‌ها اجازه می‌دهند تا بدون نیاز به وام‌گیری مستقیم از بانک‌ها، به منابع مالی دسترسی پیدا کنند. به طور خاص، تولیدکنندگان می‌توانند با استفاده از فاکتورهای خرید مواد اولیه، از بانک‌ها درخواست کنند تا اوراق گام را منتشر کنند. بانک‌ها این اوراق را به عنوان واسطه منتشر می‌کنند و تولیدکنندگان می‌توانند با استفاده از این اوراق به جای پول نقد، مواد اولیه خود را تأمین کنند.

اوراق گام دارای سررسید معینی هستند و تا زمان سررسید، دارنده می‌تواند آن‌ها را نگهداری کرده یا برای خرید مواد اولیه به فروشنده تحویل دهد. این اوراق معمولاً با سررسید یک ساله منتشر می‌شوند و بانک عامل مسئولیت پرداخت مبلغ اسمی اوراق در سررسید را بر عهده دارد.

هدف از انتشار اوراق گام، رفع موانع مالی، تقویت رونق تولید و هدایت منابع مالی به سمت فعالیت‌های اقتصادی مولد و تأمین سرمایه در گردش سالم و پایدار است. این اوراق به عنوان ابزار مالی جدید و کارآمد، از قابلیت‌های بازار سرمایه برای تأمین مالی زنجیره تولید و تأمین مالی واحدهای تولیدی استفاده می‌کنند.

سازوکار عملیاتی اوراق گام در سه مستند قانونی مطرح شده است. دستورالعمل گواهی اعتبار مولد مصوب 05/09/1398 شوراي پول و اعتبار، دستورالعمل پذيرش و معاملات اوراق گام مصوب 17/01/1399 هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و شیوه­نامه اجرايی اوراق گام مصوب 18/03/1399 کمیسیون اعتباري بانک مرکزی.

فرآیند صدور اوراق گام

برای دریافت اوراق گام اگر به صورت شخصی اقدام کنید 40 تا 50 روز شما درگیر خواهید بود اما در زنجیره تامین  با ثبت نام  در آن تمام مراحل زیر را به صورت حرفه ای و کمتر از 10 روز کاری برای بنگاه شما انجام می شود و نیازی به حضور شما در این فرایند گسترده نیست. برای آموزش های بیشتر میتونید به بخش ابزار های تامین مالی مراجعه کنید.

مهمترین نکات در سازوکار و چهارچوب عملیاتی اوراق گام عبارتند از:

• گواهی اعتبار مولد (گام)اوراق بهاداري است که برمبناي عقد ضمان به عاملیت و ضمانت بانک يا مؤسسه اعتباري صادر می­گردد. اين اوراق قابل معامله در بورس­ها و بازارهاي خارج از بورس است.
• این اوراق توسط موسسه اعتباری عامل در سامانه صادر می­گردد و پس از گذشت مدت زمان یک ششم از تاریخ سررسید، نقل و انتقال در سامانه گام متوقف می­گردد و در بازارهای ثانویه قابل معامله می­باشد.
• اوراق گام، با نام ، غیرکاغذي ، بدون کوپن سود و انتشار در قطعات استاندارد شده با ارزش اسمی يک میلیون ريال با سررسیدهاي حداقل يک ماه و حداکثر نه ماه (در پايان هرماه) می­باشند.
• اوراق گام هنگامی که در بازار پول است ، قابل نقل و انتقال از طریق مؤسسه اعتباري عامل با درخواست دارنده اوراق می باشد.درواقع دارنده این اوراق می تواند آن را بابت خرید نهاده به سایر اعضای سامانه گام انتقال دهد.
• در فرآیند انتقال که در مورد بالا ذکر شد ، در سامانه گام، موسسه اعتباری موظف است از وجود معامله واقعی اطمینان حاصل نماید.
• سقف اعتباری هر بنگاه معادل 70% از فروش سال آخر است که از سازمان­ امور مالیاتی استعلام می­گردد و پس از کسر مانده تسهیلات مرتبط با تأمین مالی سرمايه در گردش همان بنگاه و تعهدات ناشی از اوراق گام قبلی منتشره نزد شبکه بانکی ، تعیین می­گردد.
• چنانچه بنگاه دو بار ایفای تعهد متوالی در سر رسید اوراق گام داشته باشد، شامل 10% افزایش سقف اعتباری می­گردد.
• موسسه اعتباری موظف است نسبت به اعتبار سنجی و صحت آن اطمینان حاصل نماید و ضمانت نامه­ها و وثایق کافی و تضامین کافی را أخذ نمايد.
• تخفیف در نرخ کارمزد اوراق گام درصورت ایفای تعهد بنگاه، حداکثر تا سقفی که هیئت عامل بانک مرکزی تعیین می­کند توسط موسسه اعتباری عامل بعنوان مشوق در نظر گرفته شده است.
• بنگاه متعهد مکلف است جهت صدور اوراق گام، با توجه به اعتبار تأیید شده توسط موسسه اعتباری عامل، با معرفی بنگاه متقاضی فاکتور خرید مربوطه (نشان­دهنده مطالبات قطعی بنگاه متقاضی از وي است) را جهت تعیین تاریخ سررسید اوراق ارائه نماید.
• بنگاه متقاضی صدور اوراق گام را مطابق با اسناد دریافتی از بنگاه متعهد به موسسه اعتباری عامل، مطابق با ارزش دریافتنی، تقاضا می­نماید. این اوراق پس از صدور در وجه بنگاه متقاضی می­باشد.
• بنگاه متعهد مکلف است نسبت به ایفای دین خود به موسسه اعتباری در تاریخ سر رسید عمل نماید. درغیر اینصورت موسسه اعتباری عامل ضمن دریافت وجه التزام تأخیر تأدیه دین از تاریخ سررسید ، اجرای اقدامات لازم (وثایق و تضمین­ها) را در دستور کار قرار می دهد.
• سقف صدور اوراق گام توسط نظام بانکی و اعتبار آن توسط موسسه مالی توسط هیئت بانک مرکزی تعیین می­گردد. برای بنگاه­های کوچک و متوسط (زیر 100 نفر شاغل) این سقف معادل 65% و مابقی برای بنگاه­های بزرگ (بالای 100 نفر شاغل) قابل اعمال است.
• موسسه اعتباری عامل برای بررسی چک­های برگشتی جاری و بدهی معوقه بنگاه متعهد ضرورتی برای بررسی از بانک مرکزی ندارد. (بدین معنا که این اوراق مستقل از شخص می­باشد و صرفاً بر اساس اعتبار بنگاه تعیین می­گردد.)
• در صورت عدم ایفای تعهدات بنگاه متعهد، موسسه اعتباری نمی­تواند اوراق گام جدیدی حداقل سه ماه پس از نکول تعهدات قبلی صادر نماید.

سازوکار اوراق گام را بطور مختصر می­توان در نمودار زیر بررسی کرد.

مصوبات اخیر بانک مرکزی ایران در مورد اوراق گام شامل تغییرات و اصلاحات مهمی هستند که به منظور افزایش کارایی و تسهیل استفاده از این ابزار مالی انجام شده‌اند. این تغییرات عبارتند از:

• ممنوعیت تنزیل اوراق توسط متقاضی اول و امکان انتقال در زنجیره برای خرید مواد اولیه یا نگهداری تا سررسید.
• امکان پرداخت مالیات و سایر حقوق دولتی با استفاده از اوراق گام توسط متقاضیان بعدی.
• امکان ابطال اوراق، در صورت درخواست دارنده.
• تنزیل اوراق حداکثر به میزان ۲۵ درصد توسط دارندگان اوراق.
• افزایش حد اعتباری بنگاه متعهد به میزان ۲۰۰ درصد فروش سال قبل.
• امکان صدور اوراق گام با نماد بورس یا بدون نماد بورس (اختیاری شدن نماد بورس).
• امکان تنزیل اوراق در بازار سرمایه از متقاضی دوم به بعد در سقف تعیین شده توسط بورس.
• امکان فروش نقدی اوراق گام با نرخ توافقی در قالب خرید دین از متقاضی دوم به بعد با عاملیت بانک عامل.
• موظف بودن بانک‌ها به دریافت اسناد مثبته.
• الزام بانک‌ها به رعایت سقف سررسید ماهانه اوراق گام.
• تعلیق مجوز صدور گام بانک عامل در صورت عدم ایفای تعهد.
• ممنوعیت صدور اوراق جدید برای بنگاه متعهد در صورت عدم ایفای تعهد.

این تغییرات با هدف توسعه ابزارهای تأمین مالی زنجیره‌­ای و افزایش کارآمدی تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی انجام شده‌اند. همچنین، امکان استفاده شخص حقیقی از اوراق گام بابت خرید کالا به عنوان متعهد صرفاً در قالب کارت رفاهی متصل به اوراق گام فراهم شده است. این اقدامات به منظور افزایش سهم اوراق گام در تأمین مالی اقتصاد و تسهیل دسترسی بنگاه‌ها به منابع مالی انجام گرفته‌اند. برای مطالعه بیشتر مصوبات جدید و اخبار مربوط به اوراق گام لینک­های زیر را مطالعه نمایید.

اخرین بخشنامه بانک مرکزی در خصوص گام

اوراق گام یک نوع اوراق بهادار است که در بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود. این اوراق با هدف فراهم کردن منابع مالی برای تأمین نیازهای مالی شرکت‌ها و توسعه پروژه‌های سرمایه‌ای صادر می‌شوند.

اوراق گواهی اعتبار مولد معمولاً به صورت اوراق بهادار بلندمدت صادر می‌شوند و دارای مدت اعتبار طولانی تر از سایر اوراق بهادار هستند. این اوراق به صورت قرض میان مدت و بلندمدت به شرکت‌ها اعطا می‌شوند و علاوه بر دریافت سرمایه، بهره‌ای بر اساس نرخ تعیین شده نیز به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.

این اوراق می‌توانند به صورت ساده یا پیچیده صادر شوند اوراق بهادار قابل معامله در بازار عمده فعالیت می‌کنند. و اوراق گام پیچیده معمولاً به صورت قرض‌های بانکی و تأمین مالی پروژه‌های بلندمدت توسعه صادر می‌شوند.

در کل، گام به عنوان یکی از ابزارهای مالی در بازار سرمایه استفاده می‌شوند تا شرکت‌ها و پروژه‌های سرمایه‌ای به منابع مالی موردنیاز خود دسترسی داشته باشند.

سود شگفت انگیز اوراق گام!!!

البته که درصد سودی که اوراق گام دریافت می‌کنند، بستگی به نوع اوراق، نرخ بهره تعیین شده و شرایط بازار دارد  معمولاً نرخ بهره این اوراق  بر اساس توافق بین شرکت صادرکننده و سرمایه‌گذاران تعیین می‌شود و می‌تواند متغیر باشد. در صورت صدور اوراق گواهی اعتبار مولد ساده، نرخ بهره ممکن است بر اساس نرخ سود سرمایه‌گذاری در بازار مالی تعیین شود. اما در صورت صدور اوراق پیچیده، نرخ بهره ممکن است بر اساس شرایط خاص پروژه و ریسک‌های مرتبط با آن تعیین شود.

با چه ریسک هایی  در اوراق گواهی اعتبار مولد مواجه هستیم؟

اوراق گواهی اعتبار مولد همانند سایر اوراق بهادار دارای ریسک‌هایی است که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنم:

1. ریسک قرض‌دهنده: اگر شرکت صادرکننده اوراق گام نتواند سود و سرمایه اصلی را به موقع پرداخت کند، سرمایه‌گذاران ممکن است با خسارت مواجه شوند. بنابراین، انتخاب شرکت صادرکننده قابل اعتماد و بررسی دقیق شرایط مالی و اعتباری آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.

2. ریسک بازار: قیمت اوراق  ممکن است تحت تأثیر تغییرات بازار سرمایه قرار گیرد. نوسانات نرخ بهره، تغییرات اقتصادی و سیاسی، وضعیت صنعت مرتبط و تحولات بازار مالی می‌توانند به قیمت اوراق گام تأثیر بگذارند.

3. ریسک نقض قرارداد: در صورتی که شرکت صادرکننده اوراق گام عملیات مالی خود را از طریق تخلف یا نقض قرارداد به خطر بیاندازد، سرمایه‌گذاران ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. بنابراین، بررسی دقیق قرارداد و شرایط آن قبل از سرمایه‌گذاری بسیار مهم است.

4. ریسک نوسانات نرخ بهره: در صورتی که نرخ بهره اوراق تغییر کند، سود حاصل از سرمایه‌گذاری نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. تغییر در نرخ بهره می‌تواند نتیجه تغییرات اقتصادی، سیاست‌های پولی و تحولات بازار باشد.

مهم است که در هنگام سرمایه‌گذاری در اوراق گام، به دقت شرایط و ریسک‌های مرتبط را مورد بررسی قرار دهید و از منابع معتبر و مشاوران مالی حرفه‌ای استفاده کنید.